Dag 2:

Het programma van de tweede dag zat tjokvol, het eerste onderdeel was een bezoek aan de jongenraad van de Kamer van Koophandel in Riyad. In het KSA (Kingdom of Saudi-Arabia) is de grote ambitie van elke jongeman om te werken bij de overheid, het doel van de raad is om ondernemerschap onder jongeren te stimuleren. Als jong professionals mochten wij van gedachten wisselen met deze (overigens uitsluitend uit mannen bestaande) groep van jonge ondernemers. Ondanks dat de ondernemers vrij jong van leeftijd waren, bekleedde elk van hen toch minstens de functie van CEO of general manager van een respectabele onderneming (vaak een familiebedrijf). Tijdens de ronde tafel bespreking kwamen onderwerpen als Islamic Finance en samenwerken met Nederlandse jonge entrepeneurs aan de orde. De conclusie van deze veel te korte bijeenkomst was, dat men in Saudi Arabie voor geinteresseerd is in opportunities, terwijl wij in Nederland veel belangstelling hebben voor investeerders. Beide partijen kunnen elkaar hier dus goed aanvullen, de bijeenkomst krijgt zeer waarschijnlijk een gevolg.

Tweede onderdeel was het International Energy Forum. Dat is een internationale die de dialoog tussen energie producerende en consumerende landen faciliteert, vooral op het gebied van olie en tegenwoordig ook gas. In de praktijk komt dat neer op een mooi kantoor met ongeveer 20 man personeel. Daar kregen we een presentatie van de secretaris-generaal Noé van der Hulst. Zijn boodschap was dat de olie in Saudi Arabie nog lang niet op is, en dat de rest van de wereld er in toenemende afhankelijk van zou blijven. Belangrijke thema’s in de toekomst zijn de samenwerkingen tussen nationale energiemaatschappijen (Gazprom, Aramco), en internationale energiemaatschappijen (Shell, BP). Het grootste probleem voor de toekomst wordt het gebrek aan investeringen in technologieën om aan de vraag naar energie te voldoen. Door gebrek aan investeringen blijft de productie achter, waardoor niet meer aan de vraag kan worden voldaan. Een prijsstijging is het gevolg, met alle schadelijke gevolgen van dien. Het bleek een zeer onderhoudend gesprek.

Dat ons programma tjokvol zat, merkten we tijdens de lunch. We kregen heerlijke lokale lekkernijen aangeboden, waar we helaas weinig tijd voor hadden om daar uitgebreid van te genieten. We moesten immers snel weer de auto in, op naar de volgende ontmoeting.

We werden ontvangen door SAGIA, de ‘Saudi Arabian General Investment Authority’. Wat volgde was een indrukwekkende presentatie van het plan om op 4 locaties, vaak vanuit het niets (namelijk woestijn), splinternieuwe steden te bouwen. De ambities zijn sky-high. Goed voorbeeld daarvan is de King Abdullah City: er moeten over een paar jaar 2 miljoen mensen kunnen wonen, thuisbasis zijn van grote multinationals en gebruik maken van ‘state-of-the-art’ technologieën.

Het was zeer indrukwekkend om te zien hoe de Saoedi’s binnen een paar jaar zoiets groots willen realiseren en ook al grote stappen hebben gezet. Interessant was vooral om te horen waarom dit allemaal ‘nodig’ is: De bevolking groeit enorm snel, en voor de enorme aantallen mensen uit de nieuwe generatie moet werk en woningen komen. De huidige steden kunnen dat niet bieden. Daarnaast willen de Saoedi’s hun economie minder afhankelijk maken van alleen de verkoop van olie. Ze proberen daarom actief buitenlandse bedrijven te interesseren om in de nieuwe steden kantoorpanden te betrekken, fabrieken te openen en bij te dragen aan ontwikkeling van nieuwe ‘education zones’.

Zoals in de ochtend al gebleken was, Saoedi-Arabie is in rap tempo aan het ontwikkelen tot een open economie die breder is dan alleen olieverkoop. Dat betekent dat er volop kansen zijn voor het Nederlandse bedrijfsleven. Om daar gebruik van te maken, blijkt in Saoedi-Arabie essentieel dat er een relatie van wederzijds vertrouwen wordt opgebouwd. En daarbij hoort ook dat minder makkelijke thema’s besproken worden, zoals mensenrechten en vrouwenrechten…

In dat kader werden we op de Nederlandse Ambassade ontvangen voor een diner met Saoedische zakenvrouwen. Dat was een zeer speciaal diner! Ons werd enorn duidelijk hoe moeilijk het is voor vrouwen om onderwijs te volgen, een goede baan te krijgen, etc. Laat staan het verkrijgen van een invloedrijke positie. De vrouwen spraken vol overtuiging over hun ambitie om de vrijheden van vrouwen te vergroten. Ontzettend inspirerend om te zien en horen hoe dapper zij zich opstellen om, in een land waar dat ongelofelijk lastig is, vooruitgang te boeken.

In de betogen van de vrouwen werd steeds duidelijker dat het bezoek van Minister Verhagen, en in het bijzonder dit diner, voor hen een heel belangrijke steun is. Ondanks dat de verandering van ‘binnen’ moet komen (vanuit de samenleving zelf), is druk van buitenaf op de regering enorm belangrijk. Doordat Minister Verhagen spreekt met de vrouwen die strijden voor gelijke rechten steekt hij hen niet alleen een hart onder de riem, maar vergroot hij ook het binnenlandse ‘aanzien’ en respect voor hen. Daarmee wordt hun positie in Saoedi-Arabie versterkt, wat positief effect heeft op hun activiteiten in Saoedi-Arabie.

Na het diner hebben we nog vele geanimeerde gesprekken gevoerd met de zakenvrouwen en met de inmiddels aangesloten Nederlandse ondernemers in Saoedi-Arabie. Daarbij hebben we, op initiatief van de Minister, uit volle borst Simone toegezongen om haar te feliciteren met haar verjaardag.